Alergia lub uczulenie jest to nadwrażliwa reakcja układu immunologicznego pojawiająca się wskutek kontaktu organizmu z alergenem. Nadwrażliwość może przyczyniać się do rozwoju poważnych chorób, takich jak: alergiczny nieżyt nosa (ANN), astma alergiczna, atopowe zapalenie skóry (AZS) i alergiczne zapalenie spojówek.
dzieci w wieku przedszkolnym
i szkolnym cierpi z powodu alergii
Alergia wziewna jest najczęściej występującym rodzajem alergii na świecie.
Otaczające nas środowisko pełne jest substancji alergizujących. Kontakt z nimi może
powodować uciążliwe dla dróg oddechowych objawy. Do grupy alergenów
najczęściej powodujących alergię wziewną należą:
– to niewielkie pajęczaki należące do rodziny Pyroglyphidae. Długość ciała dorosłych osobników nie przekracza 0,35 mm. Warunki wilgotności, temperatury i dostępność pożywienia w miejscach do spania powodują, że w kurzu materacowym występuje najwięcej roztoczy i związanych z nimi alergenów. Najczęściej spotykane są gatunki: Dermatophagoides pteronyssinus i D.farinae. Alergeny występujące w drobinach kału tych roztoczy oznaczone symbolami Der p 1, Der f 1 mają silne właściwości uczulające i zostały uznane jako najczęstsza przyczyna uczulenia na kurz, w tym astmy alergicznej.
– są obecne szczególnie wiosną i latem. Pojawiają się na zewnątrz, ale także w mieszkaniu. Gdy pyłek wchodzi
w reakcję w błoną śluzową nosa lub gardła może wywoływać dolegliwości wielonarządowe: oczu, uszu, nosa, skóry czy jamy ustnej i gardła.
– jest to kolejna grupa powszechnie uczulających substancji. Głównymi źródłami alergenów pochodzenia zwierzęcego są białka zawarte w ślinie, naskórku i moczu. Wbrew niektórym opiniom, sierść zwierząt rzadko jest alergenem, ale stanowi dobry środek transportowy dla innych alergenów (wydzieliny gruczołów potowych, śliny, moczu).
– stanowią jedną z największych grup żywych organizmów. Fragmenty grzybów, jak zarodniki czy elementy ich grzybni mogą stać się przyczyną dolegliwości alergicznych i rozwoju choroby. Alergia na grzyby najczęściej współwystępuje
z nadwrażliwością na inne alergeny wziewne, głównie pyłek roślin lub roztocze kurzu domowego.
Chociaż uczulenie na kurz domowy ma charakter całoroczny to przesłanką diagnostyczną jest zaostrzenie choroby. Występuje ono rano i w nocy, najczęściej jesienią i zimą (w sezonie ogrzewania mieszkań). Wykazano liniową zależność pomiędzy ryzykiem wystąpienia objawów astmy a stężeniem alergenu głównego Dermatophagoides pteronyssinus (Der p1) w kurzu domowym - ryzyko jest podwojone z każdym podwojeniem stężenia Der p1 w zakresie stężeń od 0.7 do 50 mg na 1 gram kurzu.
Rozwiń Zwiń
Kurz domowy jest najczęstszym czynnikiem wywołującym reakcje alergiczne. Zawiera niemal wszystkie znajdujące się w domu alergeny, m. in. alergeny zwierząt domowych, grzybów pleśniowych i pyłków roślin.
Zaleca się opryskiwanie takich miejsc w mieszkaniu, gdzie stężenie alergenów kurzu domowego jest najwyższe – w szczególności materace, łóżka i inne miejsca do spania, kołdry i poduszki, meble tapicerowane, dywany, wykładziny, zasłony oraz pluszowe zabawki.
Objawy chorobowe rozwijają się wskutek inhalacji alergenów przez osobę uczuloną. W ciągu kilku minut od kontaktu z alergenem występuje wyciek wodnistej wydzieliny, upośledzenie drożności nosa (odczuwane uczucie zatkania nosa), świąd i kichanie. Istnieje także ryzyko rozwoju ostrego i przewlekłego zapalenia zatok. Nasilenie objawów jest zależne od cech indywidualnych alergika oraz od stężenia alergenów w mieszkaniu. W ciężkich przypadkach przewlekłego alergicznego nieżytu nosa mogą występować zaburzenia snu, ograniczenie codziennej aktywności fizycznej i trudności w skoncentrowaniu uwagi na nauce i pracy. Typową cechą ANN jest całoroczne występowanie objawów uczulenia, w związku z ciągłą ekspozycją na alergeny domowe. W celu odróżnienia tego rodzaju alergii od zwykłego przeziębienia spowodowanego infekcją wirusową należy zwrócić uwagę na czas trwania dolegliwości. Wirusowe zapalenie błony śluzowej nosa trwa zazwyczaj do 10 dni. Alergiczny nieżyt nosa jest najczęstszą niezakaźną chorobą górnych dróg oddechowych, został stwierdzony u 36% badanych (źródło: ECAP – Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce). ANN może występować razem z innymi chorobami alergicznymi, takimi jak: astma, alergiczne zapalenie spojówek i atopowe zapalenie skóry.
Rozwiń Zwiń
Atopowe zapalenie skóry czyli wyprysk atopowy to najczęstsza choroba skóry, której pierwsze objawy pojawiają się zwykle we wczesnym dzieciństwie. Schorzenie ma charakter przewlekły z charakterystycznymi zaostrzeniami. Szacuje się, że w Polsce na AZS choruje od 1,5 do 2,5 mln ludzi, w tym 1 – 3% osób dorosłych. Przyczyną choroby jest genetycznie uwarunkowana nieprawidłowa budowa bariery naskórkowej. Niedobór wolnych kwasów tłuszczowych w tym miejscu ułatwia przenikanie alergenów, co powoduje nasilenie stanów zapalnych i świąd. Naskórek jest suchy i pogrubiony. AZS może występować wspólnie z innymi chorobami alergicznymi, takimi jak: astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa, pokrzywka i alergia pokarmowa. Istotne znaczenie w rozwoju i nasilaniu atopowego zapalenia skóry mają czynniki środowiskowe, wśród których należy wymienić alergeny kurzu domowego – roztocze, naskórek i sierść zwierząt, strzępki i zarodniki grzybów i pyłki roślin.
Rozwiń ZwińDo charakterystycznych objawów należą przede wszystkim: świąd, suchość skóry, zmiany zapalne o charakterze wyprysku oraz pogrubienie naskórka (liszajowacenie). Naskórek osób z ASZ ma obniżoną zawartość ceramidów i wolnych kwasów tłuszczowych. Z tego powodu dochodzi do zmniejszonego wiązania wody w naskórku, przez co woda szybciej odparowuje. Zmniejsza się elastyczność skóry, która staje się bardziej podatna na mikrourazy i pęknięcia.
Choroba może występować jednocześnie z innymi dolegliwościami atopowymi np.: astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem górnych dróg oddechowych, pokrzywką i alergią pokarmową. Bezpośredni wpływ na rozwój AZS mają alergeny, które wnikają przez układ oddechowy, przewód pokarmowy i skórę. Są to przede wszystkim roztocza, naskórek i sierść zwierząt, strzępki i zarodniki grzybów, pyłki roślin oraz pokarmy. W kontakcie z chorym wykazują silne właściwości uczulające.
Rozwiń ZwińJej objawy są widoczne zaraz po urodzeniu – pojawia się suchość naskórka lub zmiany skórne w postaci rumienia lub wysięku. Występują przede wszystkim w okolicach zgięcia łokciowego i podkolanowego.
Suchości naskórka towarzyszy złuszczanie i szorstkość. W fałdach skóry i na czole można zauważyć zgrubienia skóry. Na zgięciach stawów łokciowych i kolanowych występują zmiany pęcherzykowo – grudkowe.
U dorosłych pacjentów zwykle obecne są zmiany skórne w zgięciach łokciowych i kolanowych, a także u nasady szyi. Zmiany chorobowe mogą pokrywać znaczną część ciała, przy czym są zazwyczaj szczególnie wyraźne na szyi i twarzy.
Obecność alergenów w mieszkaniu (w tym alergenów roztoczy kurzu domowego) może powodować przewlekły stan zapalny oskrzeli. U chorujących okresowo pojawia się napadowa duszność, kaszel, świszczący oddech i zwiększone wydzielanie śluzu. Ograniczenie przepływu powietrza przez oskrzela pod wpływem działania czynników środowiskowych nazywa się nadreaktywnością oskrzeli. Jest to cecha charakterystyczna astmy. W ostatnich latach obserwowany jest wzrost liczby chorych na astmę. Badania epidemiologiczne opublikowane w ostatnim czasie wykazały astmę u 11% dzieci i 9% dorosłych Polaków. Liczba ta w rzeczywistości może być wyższa z powodu trudności w diagnozowaniu choroby. Zwraca się także uwagę na współwystępowanie astmy, nieżytu nosa i atopowego zapalenia skóry. Zjawisko to jest szczególnie nasilone w wieku dziecięcym. (Alergologia Polska, 2014).
Rozwiń ZwińDo czynników środowiskowych sprzyjających rozwojowi astmy i powodujących nasilenie choroby należą:
Astma jest chorobą o zmiennym przebiegu, może być schorzeniem całorocznym lub sezonowym, może być związana z podejmowanym wysiłkiem fizycznym, szkodliwym wpływem środowiska lub wystąpić jako efekt uboczny przyjmowania niektórych leków. W każdym z tych przypadków choroba może mieć zróżnicowane nasilenie - przebieg może być łagodny, umiarkowany lub ciężki.
Ważnym elementem jej profilaktyki i leczenia (także innych schorzeń alergicznych) jest eliminacja alergenów z otoczenia. Skuteczne działania mogą łagodzić objawy i zmniejszyć ryzyko zaostrzeń choroby. Dodatkowo, usuwanie alergenów może chronić osoby o cechach atopowych przed rozwojem choroby alergicznej.
Rozwiń ZwińTypową cechą astmy jest zmienne i odwracalne ograniczenie przepływu powietrza przez oskrzela, zwane nadreaktywnością oskrzeli. Pojawia się samoistnie, ale także pod wpływem czynników fizycznych, chemicznych czy biologicznych.
Niekiedy zdarza się, że objawy ulegają zaostrzeniu. Charakteryzują je wzmożone duszności, nasilający się kaszel, świsty, ucisk w klatce piersiowej, który może zaburzać funkcje płuc.
Przewlekłe zapalenie prowadzi do patologicznych procesów naprawczych czyli przebudowy tkanek, które pogłębiają dysfunkcję układu oddechowego. Podczas napadu astmy występuje skurcz mięśni gładkich oskrzeli, obrzęk błony śluzowej oraz nadprodukcja gęstego śluzu. Chorzy odczuwają wtedy przemijające z czasem ściskanie w klatce piersiowej.
Diagnozując astmę lekarz rozpoznaje typowe dla tej choroby objawy. Wykonuje specjalistyczne badania, które ujawniają ograniczony przepływ powietrza przez drogi oddechowe. Istotną wartość dla rozpoznania choroby ma badanie tkanek umiejscowionych w oskrzelach, które pozyskuje się poprzez wykonanie biopsji.
ELIMINACJA ALERGENÓW Z OTOCZENIA
