Astma to jedno z najczęstszych schorzeń przewlekłych układu oddechowego, które dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Z tego artykułu dowiesz się, co to jest astma, jakie są objawy astmy i czy astmę da się wyleczyć. Sprawdzimy, w jaki sposób można zapobiegać chorobie oraz łagodzić jej przebieg.
Co to jest astma?
Astma to przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych, która charakteryzuje się okresowymi trudnościami w oddychaniu.
Przyczyną tych trudności jest zwężenie oskrzeli spowodowane zapaleniem i nadreaktywnością dróg oddechowych na różne bodźce, takie jak alergeny, infekcje czy wysiłek fizyczny. Zrozumienie, co to astma, jest niezbędne, aby skutecznie ją diagnozować i leczyć.
Zgodnie z danymi podawanymi przez Narodowy Fundusz Zdrowia, w 2019 roku w Polsce żyło 2,2 miliona pacjentów z astmą. Ta liczba utrzymuje się na podobnym poziomie od 2013 roku. Najczęściej astma rozwija się u dzieci (nawet 15 tys. chorych na 100 tys. młodych ludzi). Nie oznacza to jednak, że astmy nie diagnozuje się również u dorosłych.
Obecne warunki życia, wszechobecny smog, umiarkowana aktywność fizyczna na świeżym powietrzu, przebywanie we wnętrzach oraz rosnąca w populacji skłonność do alergii sprawia, że astma staje się coraz powszechniejsza.
Jakie są objawy astmy?
Objawy astmy mogą się różnić w zależności od osoby, ale także nasilenia choroby. Do najczęściej spotykanych zalicza się przede wszystkim duszności, które pojawiają się w nocy lub nad ranem. Atak astmy może również następować po dużym wysiłku fizycznym lub przy kontakcie z konkretnym alergenem — np. futrem zwierząt, pyłkami, kurzem.
Charakterystyczny dla astmy jest także świszczący oddech, zwłaszcza w czasie wydychania powietrza. Zarówno u młodszych, jak i starszych pacjentów pojawia się też kaszel — zarówno mokry, jak i suchy, nasilający się w nocy i przy leżeniu na plecach.
Pacjenci zazwyczaj skarżą się także na wrażenie ucisku w klatce piersiowej, które może też łączyć się z przyspieszoną akcją serca.
Na zaostrzenie astmy, jak również jej remisję, wpływa częstotliwość kontaktu z czynnikami wywołującymi, takimi jak alergeny czy wysiłek fizyczny.
Produkty takie jak Allergoff Spray mogą pomóc w ograniczaniu kontaktu z alergenami w domu.
Astma: przyczyny
Jak rozwija się astma? Przyczyny są złożone i zdaniem specjalistów, często wynikają z połączenia czynników genetycznych i środowiskowych. Do najważniejszych czynników sprzyjających rozwojowi choroby należą alergie, szczególnie te wziewne — na roztocza, pyłki roślin czy sierść zwierząt.
Warto jednak wiedzieć, że astma może również objawiać się po zjedzeniu przez pacjenta alergenu, który powoduje u niego zaostrzenie choroby. W obu przypadkach problemom z oddychaniem towarzyszy zazwyczaj alergiczny nieżyt nosa.
Bez wątpienia jednym z najczęściej wymienianych obecnie czynników wywołujących astmę jest zanieczyszczenie powietrza. Badania wykazują, że najwięcej chorych na astmę osób mieszka w miastach o najwyższych wskaźnikach smogu i w pobliżu zakładów wytwórczych.
Astmę mogą powodować też mniej oczywiste czynniki jak np. liczne infekcje wirusowe dróg oddechowych przebyte w dzieciństwie. Nie bez znaczenia są również czynniki genetyczne, czyli występowanie astmy w rodzinie.
Rodzaje astmy
Wyróżnia się różne rodzaje astmy, które mogą mieć odmienny przebieg i wymagają różnych podejść terapeutycznych.
- Astma alergiczna – wywoływana przez alergeny, np. roztocza, prawdopodobnie jest najczęściej spotykana u dzieci i młodych dorosłych. Odpowiednie leczenie astmy może prowadzić do jej remisji.
- Astma niealergiczna – związana z czynnikami innymi niż alergie, np. infekcjami, pojawia się w trakcie ich trwania jako reakcja na wirusy czy bakterie. Może mijać wraz z chorobą lub zmieniać się w inny rodzaj astmy.
- Astma wysiłkowa – występująca podczas lub po wysiłku fizycznym.
- Astma u dzieci – objawia się szczególnie często w postaci kaszlu i duszności, może być reakcją na alergeny, ale też chorobą wrodzoną. Wymagana jest jak najwcześniejsza diagnostyka celem ustalenia przyczyn choroby i wywołujących ją czynników, aby rozpocząć prawidłowe leczenie.
- Astma zawodowa – związana z narażeniem na czynniki drażniące w pracy.
Jak rozpoznać astmę?
Jak rozpoznać astmę i postawić prawidłową diagnozę? Przede wszystkim należy udać się do lekarza, który przeprowadzi odpowiednie badania. Na początek specjalista (alergolog lub laryngolog) przeprowadza szczegółowy wywiad lekarski. Obejmuje on pytania o objawy, a także zaobserwowane przez pacjenta czynniki ryzyka.
Lekarz może również pytać o to, jak wygląda atak astmy i jak objawia się astma u danego pacjenta.
W dalszej kolejności przeprowadzane są badania spirometryczne, które mierzą wydolność oddechową. Jest to badanie bezbolesne, które pozwala określić pojemność płuc. Jeśli podejrzewane są alergie, dodatkowo przeprowadzane są testy alergiczne.
Warto pamiętać, że to lekarz jest profesjonalistą, który wie, jak zdiagnozować astmę. Podjęcie wszelkiego leczenia na własną rękę bez konsultacji z lekarzem może być niebezpieczne.
Jak wygląda atak astmy?
Atak astmy to nagłe zaostrzenie objawów, które może zagrażać życiu, jeśli nie zostanie odpowiednio opanowane. Jak wygląda atak astmy? Najczęściej obserwuje się:
- Ekstremalne duszności i trudności w oddychaniu.
- Świszczący oddech.
- Uporczywy kaszel.
- Uczucie silnego ucisku w klatce piersiowej.
Podczas zaostrzenia astmy najważniejsze jest zastosowanie leków rozkurczających oskrzela i unikanie czynników wyzwalających, takich jak dym papierosowy. Podanie leków, które zostały przepisane przez lekarza (najczęściej w postaci wziewnej) przynosi szybką ulgę.
Astma: leczenie
Leczenie astmy obejmuje zarówno doraźne opanowanie objawów, jak i długoterminową kontrolę choroby.
Zatem jak leczyć astmę? Przede wszystkim przy stałym monitoringu lekarza prowadzącego, który przepisuje leki doraźne, takie jak wziewne środki rozszerzające oskrzela, stosowane podczas ataku. Dodatkowo specjalista może zalecić zażywanie leków kontrolujących, które zmniejszają stan zapalny w drogach oddechowych.
Konieczne jest także wprowadzenie zmian w codziennym życiu: unikanie alergenów i profilaktyka są bardzo istotne dla zdrowia i dobrego samopoczucia osoby chorej.
Unikanie czynników wywołujących zaostrzenia obejmuje regularne sprzątanie wnętrz, stosowanie oczyszczaczy powietrza, usunięcie z domu możliwie najwięcej produktów i mebli zbierających kurz (np. dywanów, mebli tapicerowanych bez ściąganych pokrowców), zasłon.
Warto również sięgnąć po specjalistyczne środki, takie jak Allergoff Wash, usuwające z tkanin alergeny w niskiej temperaturze. Zalecane jest codzienne odkurzanie z użyciem odkurzaczy bezworkowych lub wodnych oraz stosowanie naturalnej chemii domowej, celem ograniczenia kontaktu z substancjami drażniącymi.
Regularne wietrzenie pomieszczeń i utrzymywanie temperatury nieprzekraczającej 21 stopni również może znacząco zmniejszyć liczbę ataków astmy i poprawić jakość snu i codziennego funkcjonowania osób chorych.
Czy astmę da się wyleczyć?
Czy astmę można wyleczyć? Obecnie nie ma metody całkowitego wyleczenia astmy, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu można osiągnąć remisję, czyli długotrwałą kontrolę nad objawami i brak zaostrzeń. Ważna jest edukacja chorego i ścisła współpraca ze specjalistą.
Coraz więcej wiemy na temat tego, jak leczyć astmę, aby nie powodowała tak dużego dyskomfortu u pacjenta i przywracała mu wysoką jakość życia. Niekiedy obserwuje się całkowite ustąpienie objawów astmy u dorosłych pacjentów, którzy w dzieciństwie chorowali na umiarkowaną odmianę tej choroby. Nie jest to jednak regułą.
Podsumowanie
Astma to poważna choroba, która wymaga odpowiedniej diagnostyki i leczenia. Obecne metody diagnostyczne i terapeutyczne pozwalają na wdrożenie leczenia znacznie poprawiającego jakość życia osoby chorej.
Zrozumienie, co to jest astma, jakie są jej przyczyny i objawy, a także poznanie metod leczenia, pozwala lepiej radzić sobie z chorobą. Dbanie o środowisko, w którym przebywamy i regularne kontrolowanie stanu zdrowia są konieczne, aby uniknąć zaostrzeń.
Bibliografia:
- Asthma: definitions and pathophysiology, James W Mims, w: International Forum Allergy & Rhinology, 5.09.2015. Dostęp 20.11.2024 za Pubmed.com.
- Pediatric Asthma, Jenna M. Lizzo; Jennifer Goldin; Sara Cortes, w: StatPearls Publishing, styczeń 2024. Dostęp 20.11.2024 za NCBI.
- Pathophysiology Of Asthma, Benjamin Sinyor; Livasky Concepcion Perez w: StatPearls Publishing. Dostęp 20.11.2024 za NCBI.
