Zastanawiasz się czy masz w domu alergika, a może już borykasz się z uciążliwymi objawami alergii u swojego dziecka? Alergią nazywamy nadmierną i nieadekwatną powtarzalną reakcję układu immunologicznego w odpowiedzi na określoną substancję – alergen, która w tej samej dawce u osób zdrowych nie wywołuje żadnej nieprawidłowej reakcji organizmu.
Alergia u dzieci jest częstym i złożonym zjawiskiem, a w ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się wzrost zapadalności na choroby alergiczne. Statystyki pokazują, że ponad połowa dzieci w pierwszych miesiącach życia ma objawy alergii.
Rodzaje alergii
Istnieje kilka różnych rodzajów alergii, z których każdy ma określone czynniki wyzwalające i objawy.
Zrozumienie różnych rodzajów alergii jest ważne dla prawidłowej diagnozy i leczenia.
- pokarmy – BMK (białka mleka krowiego), jaja, orzechy, ryby, cytrusy,
- pyłki roślin – trawy, drzewa, zarodniki pleśni
- organizmy zwierząt – roztocza kurzu domowego, sierść kota/psa, jad pszczół.
Te najczęstsze, z którymi spotykamy się wśród dzieci to alergie wziewne.
Objawy mogą obejmować swędzenie, pokrzywkę oraz trudności w oddychaniu, nieregularny rytm wypróżnień, bóle brzucha, ciągły wodnisty katar, kichanie, swędzenie nosa i oczu i zaczerwienienie spojówek.
Etiopatogeneza – skąd bierze się alergia?
Niejeden rodzic zadaje sobie pytanie „Skąd moje dziecko ma alergię, skoro żadne z nas nie jest alergikiem?”
Geny oczywiście mają ogromną rolę, jeżeli jedno z rodziców ma alergię to istnieje 40% ryzyko, że dziecko też ją będzie miało, a jeżeli dwoje rodziców – 60-80%.
Ale na rozwój alergii ma wpływ wiele innych rzeczy, a przede wszystkim środowisko, które w wyniku zmiany, przyczynia się do stale wzrastającej liczby alergii, zanieczyszczenia środowiska, stosowanie antybiotyków, wysoko przetworzona żywność, skrócenie czasu spędzanego na świeżym powietrzu.
Sezonowość alergii
Alergia to objaw, z którym spotykamy się nie tylko w sezonie wiosenno-letnim.
Alergeny towarzyszą nam przez cały rok. Te, które są w największym natarciu jesienią-zimą to alergeny roztoczy kurzu domowego, które należą do grupy alergenów najczęściej powodujących alergię wziewną. To niewielkie pajęczaki, które najczęściej gromadzą się w kurzu materacowym z uwagi na wilgotność, temperaturę. Uczulenie na kurz domowy ma charakter całoroczny, jednak najczęściej zaostrzenia alergii obserwujmy jesienią i zimą w sezonie ogrzewania mieszkań.
Pożywieniem roztoczy jest ludzki naskórek (jesteśmy ich idealnym żywicielem), stąd najwięcej jest ich tam, gdzie spędzamy najwięcej czasu:
- łóżko – w materacu, poduszce, kołdrze,
- kanapa / fotel – w tapicerce
- dywan,
- koce, zasłony, firanki,
- zabawki dziecięce – zwłaszcza pluszowe.
Dodatkowo roztocza kurzu domowego stanowią czynnik zaostrzający atopie – zwłaszcza atopowe zapalenie skóry.
Badania pokazują, że wprowadzenie w długie okresy remisji atopowego zapalenia skóry daje duże szansy całkowitego wyleczenia lub łagodnego przebiegu choroby w okresie dorosłości.
Marsz alergiczny – na czym polega to zjawisko?
Marsz alergiczny to długofalowy proces polegający na postępującej z wiekiem ewolucji choroby alergicznej. W praktyce oznacza to np. przeistoczenie z czasem nietolerancji białka lub alergicznego nieżytu nosa w astmę oskrzelową. Jeśli u dzieci w pierwszych miesiącu życia wystąpią objawy alergii pokarmowej, wówczas istnieje spore ryzyko wystąpienia:
- AZS już w 1 roku życia,
- AZS i alergicznego nieżytu nosa i astmy u dzieci do 12 roku życia.
Z licznych, wieloletnich obserwacji wynika, że narażenie dziecka na kontakt z silnymi alergenami (w tym alergenami roztoczy kurzu domowego) w pierwszych miesiącach życia ma związek z późniejszym rozwojem alergicznego nieżytu nosa i astmy.
Co więcej, dziecko z objawami alergii wziewnej będzie bardziej predysponowane do stanów zapalnych w drogach oddechowych. Obserwujemy między innymi nawrotowe zapalenia z towarzyszącą obturacją w drogach oddechowych np. zapalenie oskrzeli.
Dodatkowo infekcje u dzieci obciążonych alergią wziewną mają tendencję do przewlekania. Rodzice często zgłaszają w gabinecie lekarskim, że dziecko „cały czas ma katar”, „stale pokasłuje”.
Jak można skutecznie przeciwdziałać alergii i ograniczyć kontakt z alergenami?
Istnieją pewne działania profilaktyczne, które w znaczący sposób mogą zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia alergii u dziecka. Należy do nich karmienie dziecka piersią do 6. miesiąca życia. Kolejnym ważnym krokiem jest unikanie ekspozycji na dym tytoniowy. To nasila alergię, zwłaszcza wziewną. Kluczowe jest unikanie ekspozycji na dany alergen.
W przypadku alergii na roztocza należy często wietrzyć pomieszczenia, wymieniać i prać pościel.
Warto usunąć zbędne materiały, które są siedliskiem kurzu, m.in. stare dywany, zasłony, koce, czy narzuty.
Jeśli decydujemy się na dywan, najlepiej sprawdzi się ten z syntetycznym, krótkim włosiem. Kluczową rolę odgrywa wilgotność powietrza na poziomie 40-60% oraz temperatura 16-19°C nocą i 20-21°C w ciągu dnia.
Zaleca się także stosować preparaty redukujące ilość kurzu i alergenów np. Allergoff. Składniki preparatu unieszkodliwiają (neutralizują) alergeny i sklejają drobiny kurzu w większe cząsteczki, co ogranicza możliwość unoszenia się alergenów w powietrzu i zmniejsza ryzyko dostania się ich do dróg oddechowych. Spray jest przeznaczony do użytku domowego, a także w miejscach użyteczności publicznej m.in. takich jak przedszkola i żłobki.
Stosuje się go na powierzchnie tekstylne, w miejscach gromadzenia się alergenów wziewnych: materace i miejsca do spania, pościel, dywany, meble tapicerowane, zabawki pluszowe, zasłony, legowiska zwierząt domowych, tapicerka i foteliki samochodowe.
Ograniczenie ekspozycji na alergen korzystnie wpływa na samopoczucie osób uczulonych, a także jest ważnym elementem profilaktyki alergii.
W leczeniu stosuje się leki przeciwhistaminowe oraz steryd donosowy najlepiej 2 tygodnie PRZED spodziewanym nasileniem dolegliwości.
Lek. Weronika Błaszczyk
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8514641/
Alergia, choroby alergiczne, astma Tom I i II A. M. Fal Medycyna Praktyczna, Kraków 2011
Samoliński B., Rapiejko P., Lipiec A., Kurzawa R.: Metody ograniczania narażenia na alergen. [W:] Kruszewski J., Kowalski M.L. (red.): Standardy w alergologii. Część 1. Wyd. 2, Kraków, Medycyna Praktyczna, 2010
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/62304,atopowe-zapalenie-skory-azs-u-dzieci
